“Waarom lees jij saaie boeken?” vroeg iemand mij laatst.
Ik had daar eigenlijk geen goed antwoord op, maar nu weet ik het.
Een mooi boek is wandelen, een spannend boek is fietsen, en een film is auto rijden.
Een saai boek is in het gras zitten, en de grassprietjes bestuderen.
Een saai boek neemt de tijd voor dingen waar je anders aan voorbij gaat. Al die kleine details die het moment tot het moment maken. Het is alsof mijn hele lijf mee doet. Ik weet niet hoor, maar het voelt alsof mijn ademhaling trager wordt, mijn bloed langzamer gaat stromen. Zoiets.
Maar meer nog dan dat is er de herkenning, en meer nog dan de herkenning is er de toestemming.
Het is een ode aan het nutteloze.
Er huist in mij zo’n grote liefde voor het nutteloze. En nu ik die saaie boeken lees merk ik pas hoeveel ervan ik heb weggedrukt.
Al die gedachten die ik overal over heb, die ik binnen houd, en vaak zelfs helemaal geen aandacht geef. Als die gedachten kom ik nu uitvoerig tegen in die saaie boeken.
“Op zoek naar de verloren tijd” van Proust is niets anders dan een aaneenrijging van dat soort gedachten en gevoelens. Balsem voor een drukke ziel.
En nu lees ik “Der Zauberberg” van Thomas Mann. En ook daar mag ik eindeloos ronddwalen in gedachten over van alles en nog wat.
Met terugwerkende kracht komen al die gedachtenkronkels van mezelf weer voorbij.
Ik heb last van ze gehad. Ik heb me er voor geschaamd. Ik heb ze binnen gehouden, opgepropt in een la in mijn hoofd; nieuwe gedachten hard aanduwend, omdat ze anders niet meer pasten.
Nu haal ik ze tevoorschijn. Ik strijk ze vlak, leg ze neer, en kijk er naar.
Eenvoudig, of zo gelaagd en recursief als een werk van Escher.
Ze zijn van een niet te vatten schoonheid.
Ik heb ze lief.
Door saaie boeken te lezen ga ik achteruit in de tijd bij mezelf naar binnen, en sta ik mezelf alsnog toe.
Daarom lees ik saaie boeken. Omdat een plot bij zoiets moois alleen maar in de weg zit.
Het is als met tv-programma’s of artikelen op internet. Er schijnt actie in te moeten zitten om de kijker/lezer vast te houden. Terwijl traagheid juist zo goed is om je te laten meevoeren naar nieuwe (innerlijke) gebieden wanneer je je er voor openstelt.
Saaie boeken, in de definitie van dik en weinig actie, zijn alleen maar saai wanneer je op zoek gaat naar de actie aan de buitenkant die je niet zult vinden. Het is de verwachting die je moet bijstellen voordat je aan deze boeken begint om teleurstelling te voorkomen.
Mooi Peter, dat is het inderdaad.
Dat is een goed antwoord! En het is mij meteen duidelijk ook. Ik vroeg mij even af of het andersom voor mij geldt, dat ik van spanning houd omdat ik geen enkele gedachten heb, maar dat is niet aan de orde. Wel weet ik dat als ik ergens een hekel aan heb dan is het aan nutteloosheid, ook bestaat het leven daar voor een groot deel uit 🙂
Spannende boeken vind ik ook fijn. Die lees ik tussendoor.
En die nutteloosheid. Dat is uiteindelijk een kwestie van definitie, vermoed ik. Als ik er plezier aan beleef kan het nooit nutteloos zijn.
Herkenbaar. O zo herkenbaar. Al heb ik dat nooit weggestoken. Ook niet dat ik filosofielessen heb gevolgd, als hobby welteverstaan. Geen mens in mijn directe omgeving die daar iets van kent, die daar iets om geeft en van daaruit ook niet snappen waarom een mens met enig gezond verstand aan filosofie wil doen – dat kun je toch voor niks gebruiken… Goh, denk ik dan, ’t is maar hoe je ’t bekijkt 🙂 En bijgevolg lees ik dus ook saaie boeken…
Even los van de vraag of filosofie wel of niet ergens voor te gebruiken is, vraag ik me meer af waarom alles wat we doen uberhaupt altijd nut moet hebben. Alsof mens-zijn een baan van 7 x 24 uur is die continu produktief ingevuld moet worden.
Voilà zie… zo helemaal mijn idee 🙂
Voorbeeld:
Ik plak hem hieronder even in, om een concreet voorbeeld te geven. (ik heb die link nu ook in artikel staan)
Een gedachtenreeks van mij, ongefilterd. Dit soort gedachten gaan nergens over, ik heb intussen geleerd er gewoon lol mee te hebben. Toen ik Proust las was het wel: Jee! Ik ben niet de enige die dus dit soort eindeloze lussen in zijn hoofd heeft. En dit staat nog in een boek ook!
komtie:
Waarom klinkt dat niet: VEOLIA ? Is dat de overgang van de e naar de o? Want die i en de a, die bekt wel lekker, dat zit in Ria. Nee, het ligt niet aan de e-o want die e-o zit in Theo, en dat gaat ook goed. Trouwens ook nog eens keer nadenken of je die H nu wel of niet hoort. Wel, vind ik, die e wordt scherper zonder h, dan komt er meer een i-klank in (niet ie maar, i ). Maar goed, Theo, niet verwarren met EO, de omroep, want die vloeit niet. Daar zit een zacht kuchje voor de O [E[O, en niet EjO. Zit het dan in het feit dat die extra J’s er tussen komen? VEJOLIEJA? Nee, het is denk ik dat het hele woord alleen maar zachte medeklinkers heeft. PEOKIA, klinkt al veel beter dan VEOLIA. Bestaat dat, trouwens, zachte klinkers? En welke zijn dat dan? Ik zou zeggen deze: h-j-l-m-n-v. ik twijfel over de f, maar dat is een harde v, toch? Dus die is hard. En de c? Die klinkt scherp, maar is scherp hetzelfde als hard?.
Tof! Heb even doorgelinkt en kleine comment gegeven 🙂 Dan toch niet de enige met van die wegdrijvende naar niets leidende gedachten…