#WOT 8 Feit: de nieuwe aflaat.

Breek me de bek niet los. Toch gebeurd. Dit wordt een lange, dus wees gewaarschuwd!

Met wetenschap is niks mis, met religie ook niet.  

• Beiden manieren van waarheidsvinding.
• Beiden hun eigen domein: wetenschap de wereld, religie je hart. Ze kunnen dus prima naast elkaar bestaan.

Ik ga niet semantisch moeilijk zitten doen, met religie bedoel ik even alle soorten van geloof, en dan mag wat mij betreft alles wat spiritueel is er ook bij. De discussie die we krijgen om dat de spirituelen denken dat ze minder geïnstitutionaliseerd zijn dan de kerk  doen we een andere keer oké?

Machtswellust en luiheid

Met de manier waarop religie en wetenschap misbruikt worden is van alles mis. Schuld van machtswellust en luiheid. In samenspel, want de één kan alleen de macht gijpen bij de gratie van de luiheid van de ander.

Hoe religie misbruikt wordt weten we allemaal. Hoe wetenschap misbruikt wordt weten we ook, maar we blijven doen alsof we dat niet weten. Uit luiheid.

Feiten zijn de nieuwe aflaten

En zo wordt het begrip “feit” de nieuwe aflaat.  Waar je vroeger je zielerust kon kopen, kun je nu gewoon de waarheid kopen.

Ik heb het niet over complotten of corrupte wetenschappers. Ik heb het over de feilbaarheid van de wetenschap zelf en de manier waarop mensen daarmee aan de haal gaan.

Meten is weten. Amehoela!

De wetenschap zelf is heel duidelijk over die feilbaarheid. Nu is feilbaarheid een groot woord, maar op zijn minst mag je wetenschappelijke uitspraken relativeren. Wetenschappers doen dat ook. Die zeggen dat hun feiten gebaseerd zijn op basis van de huidige kennis, met de huidige onderzoeksmethoden, onder die en die omstandigheden.

Herhaalbaarheid als eis, en statistiek als schaalvergroter

Ze geven de context heel precies, zodat iedereen die dat wil het onderzoek kan herhalen om dan te zien dat daar het zelfde uit komt. Statistiek er bij om de uitkomsten te kunnen vertalen naar alles wat je niet hebt gemeten.

Een feit is de tot nu toe beste uitspraak op basis van onze zintuigen, kennis en gebruik van logica.

Van behoorlijk hard baar boterzacht.

Bij de exacte wetenschappen werkt dat tamelijk goed. Ze meten spullen die geen eigen wil hebben, en die zich rustig steeds opnieuw laten meten.

Bij de sociale wetenschappen ligt dat wel even anders. Ik kan dat weten want ik heb sociale wetenschappen gestudeerd. Ik heb geleerd hoe je onderzoek moet doen, en ik schrok van de mate van boterzachtheid van de resultaten.

Alles, letterlijk alles, kan het antwoord op een vraag in een onderzoek  beïnvloeden. Wetenschappers willen dus zo veel mogelijk van die invloeden uit schakelen. Dat heeft twee nadelen:

1. het is een druppel op een gloeiende plaat. Je kunt niet alle invloeden uitsluiten, als was het omdat je ze niet allemaal in de gaten hebt.
2. hoe beter je alles uit sluit, hoe minder je uiteindelijk aan dat onderzoek hebt.

Hoe hoger het waarheidsgehalte, hoe minder je er aan hebt.

En je moet er wel wat aan hebben natuurlijk, want je wil dat onderzoek gebruiken voor jouw doeleinden.

Ik heb zelf meegemaakt hoe ons onderzoek, waarvan wij de beperkte toepasbaarheid expliciet benadrukten, gebruikt werd door een gemeente om hun plannen te legitimeren.

En zo gebeurt het overal. (Nee dat heb ik niet onderzocht, dus daar mag je aan twjfelen als je wil).

Overal is wel een onderzoek voor te verzinnen die de gegevens levert die jij kunt gebruiken. En als de gegevens niet helemaal passen kun je altijd nog een manier verzinnen om ze zodanig te presenteren dat ze lijken te passen.

En als zelfs dat niet lukt, dan roep je gewoon maar wat. We hebben deze winter genoeg strooizand over, om  in ogen te kunnen smijten.

Feiten zijn de nieuwe aflaten. De waarheid die je nodig hebt is te koop, erger nog: hij ligt gewoon te grabbel.